18 December 2012
In de vorige blogs, organisatie SaaS-business en SaaS-datacenter, hebben we de technische basis gelegd voor het starten van je online onderneming. In deel 3 wil ik het graag hebben over een van de grootste pijnpunten: hoe financier je je SaaS-business!
Even een stukje historie. In 1999 zijn Maurice Tijhuis en ik gestart met de voorbereidingen om Twinfield op te richten. We begonnen met vijf medewerkers. Een flinke verantwoordelijkheid, want je moet iedere maand de salarissen betalen. In die fase stond daar nog geen product en dus geen klant tegenover. De opbouwfase hebben we dus volledig uit eigen zak gefinancierd. Een halfjaar later zijn wij (op 1 april 2000) gestart met hulp van een aantal ‘angel investors’. Uiteraard dien je na te denken over een ondernemingsvorm. Het opzetten van een SaaS-bedrijf is geen sinecure. Daar past geen eenmanzaak-rechtsvorm bij, dat maakt je veel te kwetsbaar. Je moet de risico’s dus enigszins afdekken.
Tip: Beperk je aansprakelijkheid. Als je bedrijf niet loopt ben je hooguit je investering kwijt, maar niet je gehele vermogen. Zet niet alles op het spel en dek de risico’s af.
Wij zijn begonnen met het oprichten van onze eigen beheer-BV. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. In die tijd moest je minimaal 40.000 gulden (zo’n 18.000 euro) aan vermogen ‘plaatsen’ in de BV. Daarna hebben we vanuit onze beheer-BV’s de Twinfield BV. opgericht. Deze BV functioneerde als de holding, waaronder de werkmaatschappij Twinfield International NV. viel. Ook dit kost geld: een naamloze vennootschap vereist bij de start een minimum geplaatst kapitaal van -tegenwoordig- 45.000 euro! Onder die werkmaatschappij zouden in de toekomst de internationale bedrijven komen te hangen. Goed bedacht, want zo is het ook daadwerkelijk gegaan. We hebben dus de start van de onderneming én onze BV’s zelf moeten financieren. En laat ik je alvast uit de droom helpen: het was niet eenvoudig om het geld bijeen te krijgen. Toen we de zaken op de rit hadden (de structuur van de onderneming stond er) waren we in staat om ons eerste startkapitaal aan te trekken.
Tip: Tegenwoordig is het veel eenvoudiger om een BV op te richten. Vanaf 1 oktober 2012 is de verplichting om 18.000 euro kapitaal te storten niet meer geldig, 0,01 cent volstaat! Dit geeft je een betere rechtsbescherming, maar laat je daarover goed adviseren!
Onze ‘angel investors’ waren aandeelhouder via ‘Twinventure’. Dit was een BV met durfkapitaal (ook wel Venture Capital genoemd) van Twinfield alleen. Het aantrekken van vermogen is iets waar je goed over na moet denken. Je geeft namelijk een stukje van je bedrijf of -als je nog eerder in het proces kapitaal wilt aantrekken- van je idee weg. In het begin gaan de discussies met potentiële geldschieters over de waarde van het bedrijf. Je neemt dan een voorschot op de geschatte waarde in de toekomst, de gedachte achter je onderneming. Met de investeerder spreek je af voor welk bedrag een aandeel in je bedrijf gekocht kan worden en hoeveel aandelen er beschikbaar zijn. Hiermee kun je je eigen vermogen uitbreiden. Natuurlijk, voor die stap kun je ook naar de bank, maar dan betaal je rente. De rentelasten hebben al menig bedrijf de das omgedaan. Bovendien kun je minder snel groeien, want je bent steeds bezig met aflossen en het betalen van een rentevergoeding. Het in zee gaan met een investeerder zorgt ervoor dat je niet geheel meer baas in eigen huis bent, maar je bent wel in staat om de koers van het bedrijf te bepalen, de revenues te herinvesteren en je bedrijf te laten groeien. De enige juiste strategie.
Dit proces gaat niet van de ene op de andere dag. We voerden talloze gesprekken, schreven en verdedigden businessplannen en schaafden onze ideeën bij. Onze ideeën, ja, nooit onze visie. De visie is de basis van de onderneming, deze bepaal je zelf. Een investeerder gelooft erin, of niet. Gelooft hij er niet in, dan ga je op zoek naar een andere geldschieter. Geloof je er zelf niet in, dan kun je beter ophouden met je onderneming, want dan zul je nooit succesvol zijn. Wij hebben het gered door met volle overtuiging aan online boekhouden te beginnen. Oktober 2000: de start van Twinfield was een feit.
In die tijd hebben we de RvC (Raad van Commissarissen) opgericht. Als nieuwbakken ondernemer zie je vooral de kansen en sluit je je -al dan niet onbewust- af voor sommige belemmeringen of bedreidingen. We vonden dat een RvC op z’n plaats was, aan de ene kant om de belangen van de verschillende aandeelhouders te verdedigen, aan de andere kant om ons scherp te houden. Toezicht op de bedrijfsvoering en de keuzes die wij op dat moment maakten. Ik geef toe: dit waren niet altijd de leukste vergaderingen. Eén keer per kwartaal mochten we voor onze commissarissen komen opdraven en in detail uitleggen wat we gedaan hadden, waarom we op die manier gehandeld hadden en wat de plannen waren. Nu ik terugkijk was dat een leerzame periode. We handelden niet alleen met ons eigen geld, maar ook met geld van investeerders. Het is goed om daarover verantwoording af te leggen.
Tip: zoek mensen die je scherp houden en benoem ze in een Raad van Commissarissen. Aan ja-knikkers heb je niets. Een RvC moet een mooie mix zijn van kennis, kunde en ervaring. Voor de balans in een dergelijk gremium adviseer ik om ook zeker een ondernemer erbij te betrekken!
In december 2000 betrokken we ons eerste bedrijfspand in Wijk bij Duurstede. Ik kan je zeggen: dat geeft een heel apart gevoel. We staken zelf de handen uit de mouwen: trokken de bedrading voor computers en telefoons, tikten tweedehands bureau’s op de kop, regelden een vloerbedekking en spoten de muren in een mooie kleur. Een operatie die overigens desastreus was voor ons eigen vermogen: het geld in de BV was bijna op. Ik zei het in een vorige blog ook al, je bent al failliet voor je begint! Laatst vond ik een bankafschrift (ja, die had je toen nog) terug uit die tijd. Min 2.000, min 3.000, min 1.500, plus 25, min 1.000, min 500, min 1.500, plus 25, plus 25, plus 5, min 2.000 en ga zo maar door. Het geld vloog de portemonnee uit, maar het ondernemerschap voelde erg goed en we leerden snel. Het moest dus wel goedkomen met ons SaaS-bedrijf!
Tip: houd continue grip op je financiële positie! Je geeft snel meer uit dan er binnenkomt! Maak een planning en financiële forecast. Hou jezelf niet voor de gek door zaken positiever voor te stellen: alleen door eerlijk te zijn tegen jezelf overleef je deze beginfase!
Twinfield kende een mooie start. Een geweldig aantal plannen lag op stapel en we maakten prioriteiten aan: waar moesten we mee beginnen, wat droeg het beste bij aan het product op de markt. We verwelkomden klanten, vaak zelfs persoonlijk! Nog steeds was de verhouding tussen uitgaven (personeel, hosting, huisvesting, andere externe kosten) niet in balans. Er moest meer geld bij en dus hielden we opnieuw onze hand op bij de aandeelhouders. Een herhaling van zetten: opnieuw werd de waarde van onderneming en idee bepaald en raakten we weer een stukje van de onderneming kwijt. Geen probleem, want het bedrijf groeide en met extra kapitaal konden we weer door.
Tip: stap af van het idee dat het uitgeven van aandelen je onderneming minder waard maakt. Het tegendeel is waar: je kunt doorgroeien waardoor uiteindelijk je eigen aandeel in de onderneming meer waard zal worden.
Uiteindelijk hebben we alsnog de gang naar de bank gemaakt. Waarom? Twee redenen. De eerste reden was om niet meer te verwateren (de verhouding tussen onze eigen aandelen en die van onze aandeelhouders), de tweede reden was simpelweg “omdat het kon”. Het aantrekken van een lening was in dit geval mogelijk, omdat het in verhouding stond met het aandelenkapitaal. De bank stond niet te juichen. Er waren in die tijd (medio 2005) veel ondernemers kopje onder gegaan en dus vereiste de bank meer zekerheid. Ik heb toen mijn eigen woonhuis als onderpand gegeven aan de bank. Zou het misgaan met Twinfield, dan zou de bank mijn huis mogen verkopen! Geen gemakkelijke beslissing, want je zet -ondanks de BV-vorm- alles op het spel, maar we gingen maar voor één doel: onze droom realiseren en van Twinfield online boekhouden een succes te maken. Het geeft maar aan dat we niet alleen hard wilden werken, maar ook bereid waren om offers te brengen. Salaris? We betaalden onze medewerkers, elke maand én op tijd! Voor onszelf bleef er lang niet altijd geld over. Geen probleem, voor ons lag de prijs aan de eindstreep.
In 2005 namen we nog een andere belangrijke beslissing. We groeiden als kool en konden de nieuwe medewerkers niet allemaal meer huisvesten in ons bedrijfspand. Verhuizen dus. We kozen voor Hoevelaken en betrokken daar een mooie lokatie op een recent opgeleverd industrieterrein: veel ruimte, ook voor het geven van trainingen, goed bereikbaar en bovendien… een ruimte die ons in staat stelde om door te groeien! Die fase heeft de nodige invloed gehad op onze financieringsbehoefte. Een verhuizing en inrichting van een nieuw kantoor levert een flinke kostenpost op. De omzet nam toe, maar ook de uitgaven, want wat we verdienden investeerden we direct in mensen en middelen. Alleen de topline revenue telde: welke omzet konden we schrijven. Omdat we Twinfield met een abonnementenmodel in de markt hadden gezet bepaalde de omzet de echte waarde van de onderneming. Onze eigen richtlijn was dat de omzet van de abonnementen nooit beneden de 86% van het totaal mocht liggen. Alleen zo konden we een echt SaaS-bedrijf blijven en geen consultancy-organisatie worden.
In 2007 -ruim zeven jaar na de start van de onderneming- maakten we voor het eerst winst. Het gejuich zal ook wel in andere panden gehoord zijn: het voelde echt als een doorbraak. Onze ideeën waren werkelijkheid geworden. We waren in staat om nieuwe klanten te trekken en bestaande klanten aan ons te binden. Niet alleen de accountant, maar ook de MKB’er wist ons te vinden. Voor het eerst stonden er meer inkomsten tegenover onze uitgaven. Het gevoel over het bankafschrift was positief geworden, omdat het totaal van de bedragen minus kleiner waren dan die van erbij. Opeens kwam er een ander boekhoudkundige term bij kijken: EBITDA, earnings before interest, taxes, depreciation, and amortization. Simpel gezegd: dat wat je overhoudt voor afschrijvingen en voor de betaling van rente). Een mooi punt om opnieuw te bepalen waar je verder gaat investeren.
Twinfield bleek dus een succesvol bedrijf. We financierden onze SaaS-business met zeer beperkte middelen en draaiden ieder dubbeltje bijna letterlijk drie keer om, om het daarna met pijn in het hart uit te geven. Onze medewerkers bleken cruciaal voor het succes en de verdere groei van de onderneming. Knap, want zeker in die tijd legden veel bedrijven het loodje. We hadden onze droom gerealiseerd en dat voelt echt goed, kan ik u zeggen!
